Sida ugu fudud ee abaaraha geeska Africa ku soo noq-noqda looga gudbi karo abid (marka war la helaaba talo la helaa!) Dr.khadar maxamed faahiye.

looga  gudbi  karo  abid (marka  war  la helaaba  talo   la  helaa!) Dr.khadar maxamed faahiye.

Meersiga   abuuraha  dhul iyo deegan  ba  ee figta  geeska Africa  gaar ahaan  degsiimooyinka

soomaalidu  degto  waa  saxare  la mood  aad  ugu  nugul  abaaraha  taxanaha   ee  isdaba

yaaley  sannado fog  oo  fidsan , kana  dhasha  dabciga  sameysinka  dhulka  oo  ay  ka  dhalato

roob  la’aan   iyo  biyo  yari , ku waas  oo  dad  iyo  duunyo   tiro  leh   salfadaan   ama   ay  ku

galbadaan  abaarahaasi  sanad  walba .

Sidani  waa  dabeecada  dhulka  iyo  qaab dhismeedkiisa !! side  looga  bixi  karaa  abaaraha

bariinsadey  geeska  gaar  ahaan  Somaliland?

somalidu waxay tidhaa: ( ninka  maanta  waxa  jooga  aan  garan  barito  ma  odorooso)

Waxa   waliba  waa  suuragal    nolosha , sidani  waa  sida  looga  bixi  karo   abaaraha ,

1. in  la  qaabeeyo ,la  fuliyo   tusmo  iyo  aragti  xoola   raacatada    laga  dhigayo  xoolo

dhaqato  beeraley  aan   guur-guurin, oo  reer  guuraaga   lagu  deegaameeyo, looguna

beersameeyo   deeganadooda.

2. in   la  dajiyo  siyaasadii   deegaan  waliba  ku  helilahaa  biyo  ku filan  beerashada  midhaha

iyo  calafka  xooluhu  quuto,waayo   sida   deegaan  waliba  biyo  lacabo  u leeyahey  ayuu   biyo

beerashana  u  leeyahey.

3. in  la  siiyo   tababaro  iyo  farsamooyin  u  fudeydinaya  xoolo  dhaqata  beeraleyda  habab

kala  duwan   oo ay  waxsoo-saar   kagala   soo  bixi  karaan   beeraha   ay sameysteen   midho  la

quuto, iyo  calaf  xooluhu   daaqi  karo ,tayada  caanaha  iyo  cadkaba  kordhinaaya  sida

(sudanic grass ,alfa –alfa etc) siidh kaasi oo ay dawladu u soo iibineyso  beeraleyda iyo xoolo

dhaqatada   ama  hay’adaha  u  farto ; siidh  cawseedkaasi  oo  xataa buuraha iyo banaanka si

furan loogu shiniyeeyn  karo .

4. dawladu lacag dhan $ 0.5 ha dulsaarto  neef walba  oo xoolaha dhoofaaya ah  mudo 2 sano

ah  ama ba  haloogu  qaybiyo  lacagta loo jaro  dariiqa ceerigaabo  ee calaa neefka  dhoofaaya

loo saarey, lacagtaasi   si  dawladu  ugu maal-galiso  mashruuca  dib u xooleynta  dadyowga

abaaruhu  barakiciyeen amaba  xoolihii ka bexeen, tani  waa qayb ka mid ah siyaasad dib u

dajineed  hadii  la fuliyo.

5. in dawladu  ku amarto  haya’daha  dalka ka hawlgala in ay faraan  mashruucan  dib u

xooleynta ah  si  ku filan , hadii la sameeyo  dib u xooleyn haboon  mudo 2 sano ah ,waxa hubaal

ah , xoolo dhaqatadu  dib ayey u xooleysanayaan ,iyana wey ku nagaanayaa

degsiimooyinkooda, dalkana  dhaqaalihiisu uu kobcayaa , xooluhuna  wey  badanayaan ilaahey

Faa’iidooyinka   ku  duugan  fulinta   qodobada  sare  maxaa  ka  dhalan  kara ??

Somalidu  waxay  tidhaa: ( Tacab  baa  lagu  tisqaadaa   ee  tuugsi  lagu  ma  dhargo!!)

1. waxa  laga  tashadey   abaartii, xoola  raacatadii  oo  loo  rogey   xoolo  dhaqato  beeraley.
2. reer  guuraagii  oo  deegaamoobaya  iyo  dhulkii  oo dhismaya.
3. wax-soosaarkii   xoolaha  cad ,caano  ,tiro iyo  tayo  ba  oo  kordhaaya,waayo   xoolahu

marka   xareysanyihiin  ama  beer  ku  jiraan  waxa ay  ku sugan yihiin  xaalad  tamar  ked   ah,

halka  markii   ay  xooluhu  raacato  ahaayeen   waxa kasta  oo  ay  cunaan    ku luminayeen

4. dawladu  cashuur  iyo  dakhli  ayey  ka helaysaa  beero  xooladada  oo  dhaqaalaha  dalka

ayey  wax  ku  kordhineysaa.

5. waxa  fududaaneysa  daaweyntii,talaalkii, hido  xafidkii  xoolaha,tayeyntii, iyo  in  xoolaha  loo

horumariyo  qaab  ah  xoolo  caanood  sooc  ah iyo  xoolo   hilib  soosaarka  u  gaar   ah.

Dr.khadar maxamed faahiye