Maalintii timaadaba wabaan maanka ku hayaa waxaan halkan
maanta ku hayaa maqaalka ka mida maqaalada aan qoro iyaga oo aan uga
tusqaato hadba xaalad iyo wadciga kajira dalka ha’ahaato mid siyaasateem
mid daneed iyo mid muwaadin nimoba,uguna nasteexeeyo daka iyo
dawladaba .
Maantana waxaan maqaalkaygan ugu gogol xaadhayaa maalmahan dabe
waxaa kajiray wadanka in uu jiro siyaasad gudo iyo siyaasad dibadeed oo
kajirta wadanka hadaan wax ka idhaahdo siyaasada gudaha Somaliland waa
mid abid soo taagnayd oo aan ahayn mid cusub hanaqoto asxaabta qaranka
marwalb waxay iskaga horyimaadaa danta qaranka oo ninba si u arko mana
aha mid cadawtinimo,muwaadin kasta oo dalka u dhashay waxa uu ku
farxaa dalkiisa oo mid ah dakiisa oo meel uwada jeeda lehna ujeedo
qurdha,hadaba iyada oo ay dalak taasi ka jirto soonajiri jirijirtay ayaa waxaa
imaka ku soo cusboonaaday dadaalo Somaliland lagu doonaayo in soomaliya
lagu mideeyo iyada oo cadaadis qarsoon lasaaray Somaliland,taasi iyada oo
ay jirto ayaa waxa daka somalilnd amaba xisbiyada lagu majara
habaabinayaa in ay sameeyaan waxyaabo fadqalo ku ah dalka oo aan
wanaag ahayn taas oo aanay xisbiyada ama dadaka qaarkood arkayna
waxaa kadabeeya,waxaa jira dastuur uu dalku leeyaya oo ay daku wada
sexeexdeen laguna heshiiyay aanay ahayna in ladhaafo,Somaliland ninkii
madax kadoonaa waa uu helayaa hadii ilaahay uqoray.
Waxaa jira in siyaasiyiinta somalidu ay sameeyaan wax aanay umada ugu
aabo yeelayn oo dantoodu tahay uun in ay helaan kursi uuna ku
waaran,taasina waxay keentay in uu wax ale waxa uu samaynkaro sameeyo
oo uu cidna ujoojin, kalamaan kan garanay kursi doona laakiin waxaan
masuugay kan isagu dabaraqlaysaana siyaasiga aan unaxayn,barikamaalin
hadii uu kursiga helana kuma yaqaan karaka siyaasi dadkiisa diintiisa aan
midna u aabo yeelan doorashadii ama u gargaaridii waaba xaaraan ,waa an
dumiyee ila dumi,aan dagee iladag ,aan cunee ila cun, anigu sidaan qabo
waxaan sileeyay somalidu danteedu waa in aan kursi helo hanoqoto ka ku
fadhiya iyo ka kale ee dooonayaba.
Waa ta dibadee baryahan waxaa dadaalo loogu jiraa sidii Somalia looga dhigi
lahaa dal cagihiisa isku taaga oo ay dawladaa shisheeye u kala
dheeraynayaa iyaga oo dano iyo mansab kale kaleh,taas oo ay marwalb ugu
bixinayaan malaayiin dayn ah,hakubixiyaaan laakiin dalku waxa uu
hagaagaa marka uu dantiisa iyo hamigiisa aanu u daba fadhiisan
cidshisheeye ah taasina waxa carqalad mustaqbal ku noqonaysaa dalaka
waxaana iman doonta goor ay dadka iyo dawladu is fahmi waayaan waayo
waxaa jira dadka haysan doonaa maaha dad ay shacabdku soo doorteen
waadada lakeensada oo aan odhan karno waashaqaale ufadhiya dalaka
qalaada wadanka Somalia laakin Somaliland iyodu cidna wexeeda uma daba
fadhiisanayso.
Waxaa iska jiray ina maalamahan la lahaa Somalia waxaa loosamaynayaa
ciiidan ururisa oo ay leeday Somalia ujeedada ka dabaysana waa la iska
garanayaa meesha inuu kasoo dhago wayntay xukun milatari oo aan
gabasho lahayn taas oo sidii uu sheegay maxa waynaa Somaliland siiraanyo
in ay halinku tahay amniga umada soomaaliyeed lana doonaayo sidii
soomalida la isugu garaaci lahaa ogow madaxda Somalia xaaladan waa awr
awri wado oo sidii loogu taliyo uun yeelaaya Somalilandna iyada oo dawlada
Somalia sidan ka waynatay oo uu hayste ninkii ugu kaligiitalisanaa ayaa ay
waxaan la malaynkarin ku sameeyeen oo ay uqaadan waaayeen dawladii
wakhtigaas caawinjiray,imakana Somaliland waa tii iyo mid kasii daran hadii
lagu qasbo in aytimaado faragalin.
Hadaba mid waxaa leeyay dadka Somaliland mid waa in ay haadaan
mucaarad iyo muxaafidba wakhtiba waa wakhti somaliand wakhtigan
wanaageedu waamid waayo waxaa jira cadaw faro badhan ooku farxaaya
hantaaqada Somaliland kana xun horumarka dalka iyo daka,mucaaridku waa
inuu isk foojirgnaadaa in aanu noqon biriishkii loosoo maraayay somaliand
duminteeda beeluhuna yaanay noqon wadiiqadii loosoomaraayay habaabinta
shacabka ee wan la yeeshaa ildheer oo waxwalaba oo Somaliland dhibaato
ukeenayaaya in laga feejirgnaado ogow nabada iyo midnimda adaakunool
adiga kuguma noola mucaaradku waa inuu waxa uu tabanayo usoo geed
fadhiistaa xukuumaduna waa in ay wixii danta Somaliland ku jirto samaysaa
ilaalisaana danta qaranka iyo shuruucda lagu xadgudbaayo aanay noqon
meeshu waa afrika dawladi waxay kuhoru martaa waa cadaalad walaw
gaaloba ha ahaatee.
Ta dibada waxaan leeyay Somaliland wa mid cina marabto cidna uma
ooyayso Somaliland iyada oo mida hah ayaa ay halkaas ku soogaadhay
imakana ilaaahay mooyee aadame uma baahna waana dadl iyo dad wagrada
horuna maray ,waxaan usheegayaa dawladaa aan arkaayo arimaa ay
wadaan in ay Somaliland faraa kala baxaan hadii kale nacasbaa garan.
Waxaan idin leeyay dadkaygoow mid ahaada ha noqonina sidii saddexdii dibi
ee mid ba mar lahaelay hana noqon biriishka loosoomaro duminta
soomaliand.
ha u arkin xumaan
mubarig farhan faran
mubarig06@hotmail.com