Maamulaha Guud ee Shirkadaha Dahabshil Group Mudane Cabdirashid Maxamed Siciid iyo wafti uu hogaaminayo ayaa ka qayb galay shir caalamiya oo todobaad kan lagu soo gabagabeeyey Magaalada Washington DC , kaas oo ay ka qayb galayeen Xubnaha ama Wasiiradaha Maaliyada oo ka kala socday Dawladaha dunida, iyo waliba kuwa ka socday Bangiyada iyo waliba Ganacsato. shirkaas oo ay soo qaban qaabiyeen Baanka aduunka iyo Hay’ada Lacagta aduunka ( IMF).
Shirkaa kadib, ayaa Maamulaha guud ee Shirkadaha Dahabshiil Group waxa uu booqday Xarunta VOA da ee Washington , halkaas oo uu wariye Cabdicasiis ka waraystay islamarkaana su’aalo dhinacyo badan leh oo ku aadan shirkaa uu ku weydiiyey . Waxayna u dhaceen su’aalahaasi iyo Jawaabihii uu ka bixyey maamulaha guud ee dahabshiil sidan:
S1: Bal waxaad iiga warantaa si guud shirkaasi oo dhawr cisho socday ajandaha guud ee sanadkan iyo waxa looga hadlay?
J1: Cabdicasiis shirkani waa shir wayn buu ahaa oo ay soo qaban qaabiyeen bangiga aduunka iyo hay’ada marka lasoo koobo layidhaa IMF , Shirkado iyo dawlado badan ayaa yimid, xaga ganacsiga Shirkadaha Dahabshiil Group la isku yidhaahdo oo ka kooban ; Somtel iyo Bangiga iyo E-DAHAB iyo shirkada lacagta xawishaba , dhamaan shirkadahaa markii lagu marti qaaday , anagu waxaanu ka qayb qaadanay qaybaha lagaga hadlaayey lacagaha aduunka laga diro especially dadka dibedaha lacagaha u dira iyo wixii horumarka la xidhiidha ayaa qayb ayaa la siiyey lagu marti qaaday dadkii la filaayey halkaa experiemce kooda ama aqoonta waxa ay u leeyihiin ay wax ka tari karto.
S2: Waan gartay , markaa maxaad idinku kusoo bandhigteen ama la idinka dhagaystay ama aad la wadaagteen dadkii shirkan kazoo qayb galay?
J2: Waxaanu ku soo bandhignay , haddii aanu nahay Dahabshil Group Shaqooyinka aanu caalamka ka hayno ama wadamada soo koraaya ee Africa, hanoqdeen oo sidaad la socotid wadamo badan oo afrika ah ayaanu ka shaqaynaa, markaa muhiimada shaqooyinkaa aanu wadamadaa ka hayno oo kala duwan ama ha noqoto xaga shaqo
abuurida ama ha noqoto lacagtan dibeda laga diro horumarka ay ka qayb qaadato ama ha noqoto arimaha samofalka ah ee haddii aanu dahabshiil nahay ka qayb qaadano ama dhibaatooyinka jira , markaa waxay u arkayeen in ay maqlaan dadka ganacsatada ah afkaartooda waayo inta badan dawlado uun baa shirarka noocaas ah ka hadla.
S3: Waa tahay , dhinaca arinta xawilaadaha maadaama idinku aad ka mid tihiin shirkadihii xawilaadaha dad badan oo qurbaha dagani waxay xiliyadan dambe dhibaato markaa inkasta oo aanay joogsan laakiin ku qabeen ama hadal hayn waxaa jirta in xawilaadihii shirkaduhu lasoo darseen dhibaato ku saabsan bankgiyadii la macaamili lahaa , markaa bal arintaasi halkay wax marayaan iyo halkay wax ku dambeeyeen haddaad nala wadaagtid?
J3: Horta lacagaha aduunka laga diraa baanka aduunku warbixin(report) ayuu kazoo saaray oo uu shirka kusoo bandhigay , lacagaha aduunka laga diro waxa uu ku qiyaasay 450 bilyan ayay maraysaa ayuu yidhi oo ah aduunka oo dhan meelaha loo kala diro iyada oo ay ugu badan yihiin wadamo badan oo afrika ah iyo kuwa badan oo wadamada asia iyo south amearika ah . qasab lacagahaa badan ee aduunka laga diraayo bangiyada aduunku sababo badan ayay ka eegaan, mar waxay ka eegayaan tartan mar waxa ay ka eegayaan faaido ay ka helaan mar waxay ka eegayaa khatar iyo risk ay ka baqayaan oo ay is leeyihiin waa la idin ganaaxayaa wadamada qaar ,waayo bangiyo laganaaxay ayaa jira oo gaar ahaan south amerika wadamada la yidhaahdo lacagaha u diri jiray oo ganaax badan lasameeyey, qaar faransiisa waa la ganaaxay markaa waxyaabaha loo ganaaxayaana waxa weeyaan; lacagtii .. lacagtaa badan ee la xawilaayo ee aduunka oo dhan laga diraayo ee shirkadaha oo dhami diraayaan in qaar kamid ahi meel khalada ama gacan khalad ah ay ku dhacdo, taasi markaa waxa ay keentay in dadka qaar wadamada qaar ay ka saamaysay Warbixintan(report) baanka aduunku soo saarayna arintaa wuu kaga hadlay, waxa uu yidhi dhibaatadaasi dadka dhaqaalaha yar ama baahan bay saamayn gaar ah u gaysatay, waxa kale oo uu world baanku ku soo bandhigay shirka in kharashkii ama lacagihii ku baxaayey maadaama bangiyadu ay wadamada qaar ay culays saareen shirkadihii ka shaqaynayey in kharashkii uu kordhay markaa taasna waxyaalaha shirka lagu soo hadal qaaday ayay ka mid ahayd.
S4: Waa tahay, Dhinaca somaliya marka aynu eegno wakhtigan abaaro ayaa dalkii ka jira oo abaartaasi dhinacyo badan ayay saamaysay, maxaad akhbaar ah oo aad nala wadaagi kartaa abaartu siday dhaqaalaha u saamaysay?
J4: Horta… runtii.. walaal abaartu dee wadan abaaro ay ka jiraan waad arkaysaa horumarkiisa ayey taabanaysaa, dadka caafimaadkooda ayay taabanaysaa, maalkii ay
lahaayeen bay taabanaysaa oo ay ka baabiisay.. markaa ,… illaahay mahadii meelaha qaar roobab way ka da’een laakiin dee muday qaadanaysaa in abaarahaasi khasaarihii ay gaadhsiiyeen lagaga baxo, waad ogayd dhawaan shir ka dhacay Newyork lacag illaa hal milyan oo doolar ah ayaa dhalin yaro iska ururiyeen iyo dad ganacsato ah, oo anaguna haddanu dahabshiil nahay E-DAHAB aanu u fududaynay dadkii abaaraha qaar kamida ay saamaysay inay gaadho, illaahay wuu nagu guuleeyey, waananu jecelnahay mar walba in cidii dadkooda caawinaysa waliba dadka na dhagaysanaaya ama hay’adaha ina dhagaysanaaya ee caalamka inaga dhagaysanaaya inay dadkaa abaaruhu ay saameeyeen ay mar walba taakuleeyaan oo ..oo.. ma aragtay…taakulayntuna waxa weeyaan;… mar.. dhawr wax ayay u kala baxaysaa; mar in loo sameeyo waxay ku ganacsadaan oo ay shaqo ku abuur ku sameeyaan.. Marna waxa weeyaan in wixii farsamdan cusub ama technolajiga cusub wixii wax u taraaya dadkaa miyiga ku nool laga kaalmeeyo, qofkii aqoon lafteeda u leh ee dibada jooga ama gudaha jooga iyaga laftoodu waxyaabo ay ku caawin karayaan dadkan ayaa jira oo aqoontu manta dee.. marba meel ayay maraysaa
S5: Waa tahay… markaa ugu dambaynti maxaad ku qiimayn kartaa heerka dhaqaalaha Somaliya xiligan?
J5: een.. dhaqaalaha somaalidu meel ay joogaan ba dee waad og tahay waa baayac mushtari xor ah oo laga shaqaysto, maad aaragtay….soomaliduna waxyaabaha lagu amaano ee aduunu inagu amaano ayay ka mid tahay somalidu inay ganacsiga ku fiican tahay oo wadan keena oo kaliya maahee wadamada jaarka waad ogtahay dhaqaalaha role ka ama qaybta ay ka qaataan dadka somalidu inuu sii xoogaystana aad bay u fiican tahay. Runtii anigu waxaan u arkaa in mararka qaarkood loo baahan yahay in wadanka gudihiisa warshado iyo wixii dhaqaalaha kordhinaaya wadanka laga abuuro oo wadan waxa uu isku filan yahay marka uu wax soo saarkiisa badiyo, hadii ay badato waxa dibeda ka imanaayaa runtii horumarka qayb ayay la hadhaysaa, waa loo baahan yahay waxyaabahaas aqoonta sii kordhinaaya in la sameeyo, way ku haboon tahay in aan la isk koobi garaynine cidiba wax cusub oo aan hore loo arag la isku dayo in la keeno. Markaa ganacsiga waad ogtahayoo.. qabiil malaha, gobol malaha,ashkhaas malaha , waxa weeyaan gobol walba ganacsigii somaaliyeed ayaa ka shaqaysanaaya oo gobol kale u dhashay markaa, umaddi waxay wax ku hormartaa markay wada shaqaysato ee ay iskaashato.